تاریخ : سه شنبه 24 مرداد 1391
نویسنده : hamidrezakhouri

پروژه مکینتاش از اوایل سال ۱۹۷۹ به وسیله جف راسکین (Jef Raskin) یک کارمند اپل آغاز شد. در سبتامبر ۱۹۷۹ راسکین مجاز شد تا روی پروژه کار کند و در آغاز به دنبال یک مهندس كامپیوتر رفت که بتواند یک شکل اولیه داشته باشند و بعد از چند سال راسکین توانست یک تیم برای ساخت اولین مکینتاش درست کنند که از Chris Espinosa
Joanna Hoffman
George Crow
Jerry Manock
Susan Kare
Andy Hertzfeld
تشکیل شده بودند.

Mac OS كه مخفف Macintosh Operating System است، نام تجاری یك سری از سیستم عامل های دارای رابط گرافیكی كاربر است كه توسط شركت Apple برای كامپیوترهای مكینتاش توسعه داده شده اند. سیستم عامل Mac عموماً به خاطر رابط گرافیكی خوب خود مشهور شده است. این سیستم عامل برای نخستین بار در سال 1984 با كامپیوتر Macintosh 128K عرضه شد.
نسخه های اولیه Mac OS تنها با كامپیوترهای مكینتاش که بر مبنای Motorola 68000 ساخته شده بودند، سازگار بودند در حالیكه نسخه های جدیدتر با كامپیوترهای PowerPC نیز سازگار شدند. اخیراً نیز سیستم عامل Mac OS X با كامپیوترهای Intel x86 سازگار شده است. نسخه های مختلف Mac OS نخستین سیستم عامل مكینتاش شامل دو بخش نرم افزاری بود كه با نام های "System"و "Finder" شناخته می شدند كه هركدام از این دو بخش دارای نسخه مخصوص به خود بودند. System 7.5.1 نخستین نسخه ای بود كه در آن آرم Mac OS یك قیافه خندان استفاده شده است؛ و نام Mac OS نیز برای اولین بار با Mac OS 7.6 معرفی شد.
سیستم عامل Mac OS را می توان به دو خانواده مختلف سیستم های عامل تقسیم كرد "Classic" Mac OS كه شامل سیستم عامل عرضه شده در سال 1984 و نسخه های بعدی آن تا نسخه Mac OS 9 می شود.Mac OS X (که حرف "X" معرف عدد رومی 10 است) از اجزای Open Step (توابع API تعریف شده برای یك سیستم عامل شی گرا كه هر سیستم عامل مدرنی آن را به عنوان بخشی از هسته خود دارد استفاده می كند. "Classic" Mac OSبا این ویژگی كه در آن از خط فرمان استفاده نمی شود شناخته می شود. این سیستم عاملِ كاملاً گرافیكی بسیار مشابه سیستم عامل Commodore GEOS است. با وجود راحتی استفاده از آن، این سیستم عامل دارای کمبودها و نقایصی نیز بود.

کمبودها و نقایص این سیستم عامل

حالت تك پردازشی (البته در نسخه های اولیه این سیستم عامل) یا چند پردازشی اشتراكی (در نسخه های بعدی)، امكان مدیریت حافظه با مقدار محدود، عدم استفاده از حافظه حفاظت شده، و احتمال تداخل با نسخه های جدیدتر سیستم های عامل دیگری كه قابلیت های جدیدی (نظیر استفاده از شبكه) را فراهم می كنند، از جمله کاستی های این سیستم عامل به حساب می آیند.
نخستین سیستم فایل استفاده شده در Mac OS سیستم فایل مكینتاش (Macintosh File System (MFS)) بود كه تنها امكان استفاده از یك سطح فولدر را فراهم می کرد. این سیستم فایل در نسخه های بعدی، با سیستم فایل Hierarchical File System (HFS) سیستم فایل سلسله مراتبی) كه دارای ساختار درختی مدیریت فایل بود، جایگزین شد. در رابطه با سیستم فایل سیستم عامل مكینتاش باید به نكته مهمی اشاره كرد كه آن را از سیستم های فایل دیگر سیستم عامل ها متمایز می كند. اكثر سیستم های فایل كه توسطDOS ، Unix یا دیگر سیستم عامل ها استفاده می شوند، به سادگی فایل را بصورت یك سری از بایت های پیوسته در نظر می گیرند بطوریكه هر فایل نیاز به برنامه ای دارد كه تشخیص دهد آن فایل حاوی چه اطلاعاتی است.
برخلاف این قاعده، MFS و HFS فایل را بصورت دو بخش مجزا (بخش داده و بخش منابع) در نظر می گیرند. بخش "داده" (Data) حاوی اطلاعات مشابه با سیستم عامل های دیگر است (مثلاً بخش داده می تواند حاوی متن یك سند یا اطلاعات یك فایل تصویری باشد). بخش "منابع "(Resource) شامل دیگر اطلاعات ساختاری مربوط به فایل (مانند تعاریف منوها، گرافیك، صدا، یا كدهای اجرایی) است. یك فایل ممكن است تنها شامل بخش منابع باشد (در حالی كه بخش داده آن خالی است)، یا تنها شامل بخش داده باشد (در حالی كه بخش منابع آن خالی است) و یا شامل هر دو بخش داده و منابع باشد. یك فایل متنی می تواند متن را در بخش داده فایل و اطلاعات مربوط به نوع فرمت و قالب بندی متن را در بخش منابع فایل ذخیره كند. این كار به این منظور انجام می شود كه مثلاً اگر برنامه ای با فرمت قالب بندی متن آشنا نبود، حداقل قادر به خواندن خود متن باشد.
از طرف دیگر، این تقسیم بندی باعث ناهماهنگی و عدم سازگاری با دیگر سیستم های عامل می شود؛ با كپی كردن یك فایل از سیستم فایل Mac به سیستم فایلی غیر از Mac بخش منابع فایل از دست می رود. در Mac OS X از ساختار مدیریت حافظه و چند پردازشی كنترل شده مشابه سیستم عامل Unix استفاده شده است. این سیستم عامل بر مبنای هسته Mach (Mach kernel) یك هسته كوچك سیستم عامل كه در دانشگاه Carnegie Mellon در ایالت پنسیلوانیای آمریکا طی یك پروژه تحقیقاتی درباره محاسبات موازی و توزیع شده ایجاد شده است و نسخه BSD سیستم عامل Unix یك سیستم عامل شیءگرا كه توسط Steve Jobs در شركت NeXT ایجاد و توسعه داده شده است. سیستم مدیریت حافظه جدید اجازه اجرای برنامه های بیشتری را بطور همزمان می دهد و از بسته شدن برنامه های دیگر در حال اجرا به علت crash كردن یك برنامه جلوگیری می كند.
همچنین این سیستم عامل دومین سیستم عامل مكینتاش است كه در آن خط فرمان نیز گنجانده شده است، هرچند كه برای استفاده از این خط فرمان می بایست Terminal Emulator توسط كاربر اجرا شود سیستم عامل Mac OS دارای خط فرمان نبود و نخستین سیستم عامل مكینتاش كه دارای خط فرمان بود، سیستم عامل A/UX است كه توسعه آن متوقف شده است) .مشكلات مختلفی باعث شده است كه Mac OS X نسبت به Mac OS كمتر كاربرپسند باشد و كار با آن مشكل تر باشد. از جمله این عوامل نیاز به سخت افزار قوی تر برای اجرای سیستم عامل، عدم ارائه برخی قابلیت های سیستم عامل كه در نسخه های قبلی وجود داشت، و برخی ناسازگاری های جدی با نسخه قبلی (زیرا درایورهای نوشته شده برای Mac OS سازگار با Mac OS X نیستند) است.
|
امتیاز مطلب : 3
|
تعداد امتیازدهندگان : 1
|
مجموع امتیاز : 1
موضوعات مرتبط: مقالات WINDOWS MAK , ,
تاریخ : سه شنبه 24 مرداد 1391
نویسنده : hamidrezakhouri

چهارمین ارتقای بزرگ سیستم‌عامل Mac OSX نیز با نام Tiger در راه است. گرچه این‌بار عرضه سیستم‌عامل جدید با تأخیر بیشتری نسبت به ارتقاهای قبلی همراه است، اما ویژگی‌ها و قابلیت‌های آن توجیه‌كننده این تأخیر خواهند بود. این‌كه اپل تا چه زمانی گسترش توانایی‌های سیستم‌عامل خود را طی فرایندی تكمیلی و عرضه ارتقاهای سالیانه ادامه خواهد داد مشخص نیست.

اما این روند، پیشرفتی سریع و غیرقابل رقابت را به ارمغان آورده است كه مطمئناً بیش از هر چیز كاربران اپل را خشنود می‌سازد. به هر حال تصمیم داریم طی چند مقاله به معرفی Mac OS ۱۰.۴ بپردازیم. اما لازم به توضیح است كه تا زمان نوشتن این مطلب، نسخه نهایی این سیستم‌عامل عرضه نشده است و احتمال تغییرات و اضافات در آن وجود دارد. مورد دیگری كه باید یادآوری كرد آن است كه Tiger طبق گفته اپل، دارای بیش از ۱۵۰ ویژگی جدید است كه بررسی یكایك آن‌ها از عهده این نوشته خارج است. برای گروهی از افراد، خدشه‌دار شدن اعتبار رایانه‌ها به‌واسطه خسارات شگفت‌انگیزی كه نفوذگران و متجاوزین رایانه‌ای به بار آورده‌اند، دلیلی برای خلق تشبیهات ادبی بدیع و جذاب است: <رخنه‌های ویندوز یكی پس از دیگری كشف می‌شوند و مایكروسافت همچنان به آن كودك هلندی می‌ماند كه سعی در جلوگیری از ریزش آب با انگشت كوچك خود داشت.> گروهی دیگر، كشف نقاط‌ضعف امنیتی لینوكس، قهرمان فعلی جنبش منبع‌باز را شایسته دمیدن در بوق كرنا دانستند و در مقام پاسخگویی برآمدند. داستان اپل نیز در این مورد كم و بیش مشابه بود و ای بسا به‌‌واسطه مسایل دیرینه و تاریخی، جذابیت و حساسیتی درخور خود داشت. اندر حكایت این مجادلات اپل، دوستان كه وضعیت‌شان معلوم است. اما شنیدن برخی مطالب جبهه مقابل نیز خالی از لطف نیست. به عنوان مثال، لانس‌اولانف در ماه دسامبر ۲۰۰۳ و پس از كشف اولین نقص امنیتی خطرناك درMac OSX ، آن‌چنان كه گویی قانون وزن مخصوص را كشف كرده است، عنوان مقاله خود (در پایگاه وب PC Mag.com) را به تأسی از ارشمیدس <یافتم!> گذاشته بود و نوشت: <می‌دانم كه كار درستی نیست. اما از یك نظر وقتی اوایل این ماه خبر كشف یك حفره امنیتی مهم در Jaguar و Panther را شنیدم خوشحال شدم. من از شنیدن جمله "ما با اپل كار می‌كنیم چون تحت حمله ویروس‌ها و هكرها قرار نمی‌گیرد." خسته شده بودم.> و در نهایت این‌گونه نتیجه‌گیری كرده بود كه: < Panther و Jaguar در غلبه بر آسیب‌پذیری‌ها، سرتر از ویندوز نیستند.> در ورای این ماجراها و در كنار مقوله امنیت، آنچه اكنون بیش از پیش اسباب نگرانی كاربران را فراهم می‌كند، موضوع سازگاری است كه به ‌نظر می‌رسد تحت تأثیر سیاست‌های تجاری، دیدگاه‌های انحصارطلبانه و مسایلی از این دست، آن‌چنان كه باید مورد توجه قرار نگرفته است. اگر تبعات این قضیه برای یك كاربر خانگی در دردسرهای تهیه خروجی مناسب از یك سند برای چاپ و یا ناتوانی در استفاده از یك قالب رسانه‌ای در نرم‌افزار یا سخت‌افزاری خاص جلوه می‌كند، در سطوح سازمانی و كلان، ابعاد گسترده‌تری به خود می‌گیرد. عدم ارایه WebSphere و DB ۲از سوی IBM برای سرورهای مبتنی بر سولاریس۱۰ به دلیل عرضه این سیستم‌عامل برای سخت‌افزارهای ۸۶ X توسط سان، نمونه‌ای از این مسایل است. اما معرفی سیستم‌عامل جدید اپل ارتقای بزرگ دیگری ازOSX ، این‌بار موضوع <چه كسی از دیگری كپی‌برداری می‌كند؟> را داغ‌تر از گذشته به میان آورده است. وجود تعدادی از ویژگی‌های لانگ‌‌‌‌‌‌ هورن درTiger ، نظیر اضافه شدن یك محیط اسكریپت‌نویسی مدرن، قابلیت برپایی كنفرانس ویدیویی و مهمتر از همه قابلیت جستجوی بسیار پیشرفته و بلادرنگ، دلیل این موضوع است. تا جایی كه اپل نیز وارد این بازی شده و هنگام معرفیTiger در محل برگزاری كنفرانس جهانی توسعه‌دهندگان در سال ۲۰۰۴، پوسترهایی با عبارات <معرفی لانگ هورن> یا <ردموند! فتوكپی‌های خود را روشن كنید> و ... نصب كرده بود. این در حالی است كه برخی عنوان می‌كنند این ویژگی‌ها به تقلید از لانگ هورن در سیستم‌عامل اپل تعبیه شده است. ما چنین عقیده‌ای نداریم و ترجیح می‌دهیمTiger را با نسل‌های پیشین OSX مقایسه كنیم.

نگاهی كلی بهTiger

مانند نسخه‌های پیشین، بهینه‌سازی‌های صورت گرفته در لایه‌های زیرین OSX باعث بهبود كارایی عمومی و سریع‌تر شدن سیستم‌عامل شده كه حتی در مك‌های قدیمی نیز مشهود است. بهبودهای هسته همچنین شامل افزایش توان پردازش همزمان و متقارن (SMP) و مقیاس‌پذیری آن‌ها برای افزایش كارایی درPower Mac ‌های دو پردازنده شده است. یكی از مهمترین تغییرات هسته، توانایی آدرس‌دهی ۶۴‌‌بیتی حافظه است كه دسترسی به ۱۶ اگزابایت حافظه مجازی را برای نرم‌افزارهای نیازمند به حافظه‌های بالا فراهم می‌كند. این توانایی برای نرم‌افزارهای سرور، سیستم‌های پردازش توزیعی و ... مزیت بزرگی محسوب می‌شود. در سطح بالاتری از لایه یونیكس، قابلیت‌ها و ویژگی‌های گرافیكی و ویدئویی این سیستم‌عامل پیشرفتی فو‌ق‌العاده داشته است كه شامل اضافه شدن Core Image ،CoreVideo و پشتیبانی از قالب ویدئویی انقلابی HAV ۲۶۴/AVC است. اما معرفی این موارد را به قسمت دوم این نوشتار موكول می‌كنیم و از اعماق به سطح می‌آییم تا به ویژگی‌های رابط بصری Tiger نگاهی بیندازیم.در نخستین نگاه به دسكتاپ، تغییر محسوسی نسبت به Pantherبه چشم نمی‌خورد. اولین تغییر قابل روِیت، اضافه شدن یك دكمه آبی رنگ در سمت راست Menubar است كه در واقع دروازه ورود به یكی از ارزشمندترین ویژگی‌های Tiger یعنی فناوری جستجوی Spotlight می‌باشد. در حالی كه درPanther ، نمادهای گرافیكی با وضوح حداكثر ۱۲۸ * ۱۲۸ پیكسل قابل نمایش بودند، Tiger امكان نمایش نمادهای گرافیكی در وضوح ۲۵۶ * ۲۵۶ پیكسل را نیز فراهم می‌كند. اما مهمتر از این مورد،Tiger از فناوری جدیدی تحت عنوان <رابط بصری با وضوح مستقل >(Resoloution Independent UI) پشتیبانی می‌كند. این فناوری مبتنی بر z Quart به كاربر اجازه خواهد داد تا از میان مشاهده جزییات بیشتر (تعداد پیكسل‌های بیشتر در هر نقطه اما نقاط كمتر در صفحه نمایش) و رابط كاربری بزرگتر (تعداد پیكسل‌های كمتر در هر نقطه، اما نقاط بیشتر در صفحه نمایش) در یك وضوح واحد، بدون تغییر دادن وضوح تصویر نمایشگر یكی را انتخاب كند. به این ترتیب خروجی نمایش داده شده توسط یك نرم‌افزار، منحصر به رندرهای۲۷ DPI نخواهد بود. برای استفاده از این ویژگی، توسعه‌دهندگان می‌توانند نرم‌افزارهای خود را با انجام تغییراتی سازگار كنند. قابلیت‌های خروج سریع (Fast Logout) و ذخیره خودكار (Auto Save) ویژگی‌های جدید و مكملی هستند كه خروج از سیستم، خاموش كردن و یا راه‌اندازی مجدد آن را به‌وسیله كاهش تعداد كادرهای محاوره‌ای تصدیق و حفاظت از اطلاعات ذخیره نشده كاربر در نرم‌افزارهای باز شده، به میزان قابل توجهی سریع می‌كند. هنگام خاموش كردن سیستم، Tiger ضمن پاسخگویی پیشاپیش به كادرهای تصدیق، اسناد ذخیره نشده نرم‌افزارها را در محلی خاص از سیستم ذخیره می‌كند. بار بعد كه كاربر به سیستم وارد می‌شود ، Tiger نرم‌افزارهای دارای اسناد ذخیره شده خودكار را باز كرده و به بازسازی آن‌ها برمبنای آخرین موقعیتشان در هنگام خروج از سیستم خواهد پرداخت.

تقریباً همه نرم‌افزارهای داخلی Tiger از این قابلیت‌ها پشتیبانی می‌كنند، اما توسعه‌دهندگان دیگر باید نرم‌افزارهای خود را برای استفاده از این ویژگی ارتقاء دهند. ویژگی جدید دیگر، قابلیت هدایت سیستم‌عامل با استفاده از دستورات صوتی به‌واسطه فناوری voiceover می‌باشد. بر خلاف سایر ویژگی‌های Tiger كه تا پیش از معرفی رسمی اپل، محرمانه باقی مانده بودند، voiceover ویژگی قطعی و معلوم این سیستم عامل به شمار می‌رفت. اپل اوایل سال گذشته میلادی از رابط گفتاری كاربر و تعبیه آن در نسل بعدی سیستم عامل خود خبر داده بود. voiceover با ارایه قابلیت‌های تشخیص صدا و انجام فرامین صوتی، امكان استفاده نابینایان و كم بینایان را از مك فراهم می‌كند. قابلیت‌های تشخیص صوت از سال‌ها قبل هر چند نه به صورت یكپارچه با سیستم‌عامل، توسط اپل در دسترس بوده است. اما voiceover بسیار كامل‌تر و قابل‌اعتمادتر از نمونه‌های قبلی خود می‌باشد. اپل voiceover را راه‌حلی برای نابینایان و كم‌بینایان معرفی می‌كند. اما نباید فراموش كرد كه توانایی تشخیص گفتار یكی از ویژگی‌های مهم رابط‌های كاربری آینده محسوب می‌شود و بنابراین می‌توان برای توسعه چنین قابلیتی اهدافی چند‌منظوره را متصور شد. دیگر تغییر مهم در ویژگی‌های منطبق‌سازی (syncronation) مشاهده می‌شود. یوتیلیتی iSync دیگر به شكل قبلی وجود ندارد. اما این به معنای عدم وجود قابلیت‌های منطبق‌سازی تلفن همراه، PDA و غیره با رایانه نیست، بلكه اپل منطبق‌سازی را كاملاً با سیستم‌عامل یكپارچه ‌ساخته است. البته بسیاری از این قابلیت‌ها از طریق سرویس اینترنتی .Mac میسر می‌باشد و ظاهراً اپل تلاش می‌كند تا كاربران دلایل بهتر و بیشتری برای استفاده از خدمات (خدمات ۹۹ دلا‌ری سالا‌نه Mac ) داشته باشند. برخلاف iSync ، موتور منطبق‌سازی Tiger یك فناوری باز بوده و كاربرانی كه از نرم‌افزارهای دیگری به غیر از نرم‌افزارهای داخلی سیستم به عنوان كتابچه آدرس، تقویم و ... استفاده می‌كنند نیز قادر خواهند بود تا از این قابلیت سیستم‌عامل استفاده كنند. البته در صورتی كه توسعه‌دهندگان پشتیبانی از آن را به‌نرم‌افزارهای خود اضافه كنند.Tiger همچنین روشی بهینه را برای ذخیره‌سازی اسناد و پشتیبان‌گیری از اطلاعات برروی رسانه‌های نوری فراهم می‌كند. پوشه‌های Burnable به‌عنوان نوع جدیدی از پوشه‌ها انجام این عمل را به طور مستقیم از طریق Finder امكان‌پذیر می‌سازند. كاربر می‌تواند با انتخاب گزینه < >New Burnable Folder از منوی Finder یك پوشه Burnable بسازد. عملكرد این پوشه‌ها تقریباً مشابه یك پوشه معمولی است. اما در زیر نوار عنوان، نواری زردرنگ قرار گرفته است كه دكمه Burn در سمت راست آن تعبیه شده است (شكل ۲) برای داشتن تمایز ظاهر با پوشه‌های معمولی، این پوشه‌ها دارای یك نماد گرافیكی رادیواكتیوی (مشابه آنچه قبلاً در iTunes دیده‌ایم) می‌باشند. به این ترتیب می‌توانید اسنادی را كه مایل به پشتیبان‌گیری از آن‌ها هستید را به داخل این پوشه‌ها انداخته و روی دكمه Burn كلیك كنید. باید در نظر داشت كه اسناد به صورت استعاری در پوشه‌های Burnable قرار می‌گیرند تا اطلاعات كاربر در رایانه دچار درهم‌ریختگی نشوند. پس از ساختن یك پوشهBurnable ،Tiger به بازیابی اطلاعات این پوشه‌ها پرداخته و سپس آن‌ها را به رسانه‌های ذخیره‌سازی نوری CD) ، DVD و...) منتقل می‌كند. پشتیبان‌گیری از اطلاعات برای سیستم‌های عامل امروزی كار دشواری محسوب نمی‌شود اما پوشه‌های Burnable این عمل را تبدیل به یك كشیدن و انداختن ساده و كلیك كردن برروی یك دكمه كرده و سرعت كار را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهند.

پوشه‌های هوشمند

ساماندهی اطلاعات با استفاده از ساختاری متشكل از پوشه‌ها و اسناد به عنوان یك شروع خوب و رسیدن به هرج و مرج و درهم‌ریختگیِ اطلاعات، به‌عنوان پایانی رنج‌آور برای اغلب كاربران تجربه‌ای آشناست.نرم‌افزارهای نصب شده نیز با اضافه كردن پوشه‌هایی به دیسك سخت، این بی‌نظمی را تكمیل می‌كنند. تغییر محل این پوشه‌ها و تلاش برای تلفیق آن با نظام دست ساز كاربر نیز كمك چندانی به حل مشكل اصلی نمی‌كند (كما‌این‌كه در بعضی موارد پوشه اسناد یك نرم‌افزار در بهترین محلی كه باید، قرار دارد). راهكار عموم كاربران نیز برای رهایی از این وضعیت، اضافه‌كردن تعدادی پوشه به صورت سلسله مراتبی، نشأت گرفته از نظام مغزی انسان و صرف ساعت‌ها وقت برای بازتنظیم اطلاعات است. غافل از این‌كه اضافه شدن پوشه‌ها و به تبع آن گسترده‌تر شدن این سلسله مراتب درخت‌گونه، فرآیند دسترسی به اطلاعات را به عنوان طرف دیگر قضیه طولانی‌تر می‌كند. به‌علاوه احتمال تكثیر ناخواسته و غیرضروری اطلاعات نیز وجود خواهد داشت.پوشه‌های هوشمند(Smart Folder) شیوه جدیدی را برای ساماندهی اطلاعات به ارمغان می‌آورند. در حقیقت اپل به جای خلق یك مجاز جدید به تكمیل و توسعه پوشه‌ها به عنوان بخشی از رابط بصری كاربر پرداخته كه تقریباً ۲۰ سال است بدون هیچ تغییر مهمی در سیستم‌های عامل مورد استفاده قرار می‌گیرند. از این حیث می‌توان پوشه‌های هوشمند را تحول یك مجاز قدیمی دانست كه اگر چه دگرگونی شگرفی در ساختار سازماندهی اطلاعات ایجاد نمی‌كنند، اما به حتم باعث پیشرفت‌های زیادی در شیوه‌های فعلی آن خواهند شد.پس از انتخاب < New Smart Folder > از منویFile ، پنجره‌ای باز می‌شود كه باید ضوابط جستجو برای اطلاعات موردنظر خود را در آن وارد كنید. در‌حقیقت برای قراردادن اطلاعات در این پوشه‌ها نیازی به جستجو و كندوكاو در دیسك سخت ندارید. با تعیین ضوابط مناسب، این اطلاعات بلافاصله در این پوشه‌ها قرار می‌گیرند. ضوابط ساده‌ای مانند نام، تاریخ، نوع سند، حجم و... گرفته تا معیارهای پیچیده تركیبی و محتوا شمول، پارامترهای قابل انتخاب برای ساخت یك پوشه هوشمند می‌باشند. چیزی كه باعث ارزشمندتر شدن این پوشه‌ها می‌گردد پویا بودن آن‌ها است. بدین معنا كه روزآمدسازی اطلاعات موجود در این پوشه‌ها به‌طور خودكار، بلادرنگ و مطابق با آخرین تغییرات در هارددیسك (حذف، كپی و...) می‌باشد. مشابه چنین قابلیتی را پیش از این در فهرست‌های پخش هوشمند(Smart playlist) نرم‌افزار iTunes مشاهده كرده بودیم. اما درTiger چنین قابلیتی در تمام سیستم‌عامل گسترش یافته و شامل هر نوع سندی می‌شود. قابلیت‌های پوشه‌های هوشمند و پویایی آن‌ها به‌واسطه موتور جستجو Spotlight حاصل شده است. در واقع می‌توان به پوشه‌های هوشمند از دو زاویه نگاه كرد. جنبه بدیهی استفاده از این پوشه‌ها گردآوری اطلاعات پراكنده‌ای است كه مایلیم در كنار هم باشند. این كار ممكن است به منظور خاصی انجام شود. مثلاً مرتب كردن عمومی اطلاعات، جمع‌آوری اسناد در مورد یك موضوع خاص یا چیزهایی از این قبیل. اما وجه اشتراك همه این‌ها در تعامل با چنین مكانیزمی، <موجود بودن> اطلاعات در سیستم است. در حقیقت جنبه دیگر استفاده از این پوشه‌ها، امكان سازماندهی و تعامل با اطلاعاتی است كه هنوز برروی سیستم وجود ندارند. به‌طور روشن‌تر، شما می‌توانید پوشه‌ای هوشمند با ضوابط و معیارهایی بسازید كه دربرگیرنده هیچ یك از اطلاعات موجود برروی سیستم شما نباشد، اما در آینده و با اضافه شدن اطلاعات جدید به سیستم، این پوشه‌ها نیز شامل موارد موردنظر گردند. به‌این ترتیب زمان لازم برای جمع‌آوری و یا ساماندهی اطلاعاتی كه در آینده به سیستم شما اضافه می‌گردند تقریباً به صفر نزدیك خواهد بود. همان‌طور كه اشاره شد، ضوابط متعددی می‌توانند به‌عنوان معیار جستجو در نظر گرفته شوند. این انعطاف‌پذیری در عمل و بسته به سطح كاربر و مورد استفاده وی می‌تواند پوشه‌های هوشمند را به ابزاری منحصربه‌فرد و كارا برای تعامل با اطلاعات مبدل سازد.

Dashboard

یك توضیح

یكی از خوانندگان یعنی آقای امین بختیاری از اصفهان، اشكالی را به یكی از مقالا‌ت این بخش وارد نموده بودند. ایشان نوشته‌اند كه:<در مقاله <سیبی با دو هسته> كه در شماره ۴۸ ماهنامه چاپ شده بود مقایسه نادرستی میان PowerBook و لپ‌تاپ‌های وینتلی انجام شده بود. چرا كه اولاً پردازنده PowerPC G ۴باید با Pentium M مقایسه شود. ثانیاً طبق بنچ‌مارك‌های شركت اپل PowerBook G ۴كارایی بالاتری نسبت به لپ‌تاپ‌های مبتنی بر Pentium M داشته است>. ‌ظ ‌دوست گرامی ضمن تشكر از دقت نظر شما یادآوری چند نكته ضروری به نظر می‌رسد:

۱ در مورد این‌كه تنها معیار مقایسه دو پردازنده سرعت كلاك نمی‌باشد با شما موافقیم. چه آن‌كه فلسفه معرفی، مرور اجمالی و یا تأكید بر مواردی چونDual Core ،Cash Instruction Cracking ، پهنای باند، Altivec و... نیز تبیین همین نكته است.

حتی در زمان عرضه اولین Power Mac مجهز به پردازنده G ۵و در شرایطی كه سرعت كلاك این پردازنده و معماری ۶۴ بیتی آن در كانون توجهات قرار داشت برروی Mulliply Accumufate دست گذاشتیم و آن را یكی از مهمترین دلایل كارایی بالای این پردازنده نامیدیم. (شماره ۳۵، بخش اپل دنیایی دیگر(

اما سرعت كلاك در اینجا صرفاً به این دلیل مطرح شده است كه فعلاً به عنوان تنها روش بالا بردن كارایی G ۴مورد استفاده قرار می‌گیرد و همان‌طور كه در مطلب مذكور عنوان شده است فناوری‌هایی چونDual Core ، Power Tuneو غیره می‌توانند كارایی پردازنده‌ها را از منظری دیگر (تقسیم پردازش، ذخیره انرژی و ...) افزایش دهند.

۲ در مورد بنچ‌مارك‌هایی كه از سوی اپل منتشر می‌شوند نظرات مختلفی وجود دارد. در اغلب آزمایش‌هایی كه اپل به آن‌ها استناد می‌كند نرم‌افزار فتوشاپ یا موارد خاص دیگری مورداستفاده قرار گرفته است كه برای موتور Altivec به‌كار رفته در G۴بهینه شده‌اند و در حقیقت كسب چنین نتایجی منحصر به تعداد معدودی از نرم‌افزارهاست. به هر حال هیچ شركتی تمایل ندارد كه نقاط ضعف محصولات خود را عیان كند و این با پوشیده نگاه داشتن بخشی از واقعیات میسر می‌گردد. به عنوان مثال اپل در سال ۲۰۰۳ و هنگام معرفی Power Mac G۵ این كامپیوتر را با استناد به نتایج بنچ‌مارك‌های Veritest <سریعترین كامپیوتر رومیزی جهان> نامیده بود. بلافاصله پس از آن در مورد این بنچ‌مارك‌ها جنجال بزرگی مبنی برعدم مقایسه صحیح به راه افتاد كه مختصر ماوقع را می‌توانید در شماره ۳۵ مطالعه نمایید. بد نیست بدانید كه پیگیری‌های شركت دل به عنوان طرف مورد مقایسه منجربه درخواست شورای واحد تبلیغات كشوری (NAD) مبنی بر عدم پخش چنین آگهی‌هایی از سوی اپل شد.

۳ دلیل این‌كه چرا G۴ باید با Pentium M مقایسه شود را ذكر نكرده‌اید. به هر صورت در حال حاضر نت‌بوك‌هایی با پردازنده Pentium ۴ از سوی بسیاری از شركت‌ها در حال تولید است. طبیعتاً چنین نت‌بوك‌هایی از نظر ضخامت، اتلاف حرارتی و ... با نت‌بوك‌های G۴ یا Pentium M برابری نمی‌كنند. اما فعلاً نیاز افرادی را كه به دنبال یك جایگزین همراه برای كامپیوتر رومیزی خود با همان كارایی یا نزدیك به آن هستند تأمین می‌كنند.

۴ در مقایسه G۴ و Pentium M نیز همان‌طور كه اشاره شد ۴ G فقط در بعضی موارد كارایی بالاتری (در سرعت‌های كلاك مشابه) از خود نشان داده است. اما نرم‌افزارهای متعددی هم وجود دارند كه برروی Pentium M با سرعت بهتری اجرا می‌شوند و به این ترتیب برای یك كاربر برروی سرعت به مورد كاربری وی بستگی خواهد داشت. برای كامل‌تر كردن یك مقایسه بین سكویی، اگر‌چه هدف از مقاله مذكور چنین مقایسه‌ای نبوده، پردازنده‌های جدید AMD مخصوص نت‌بوك‌ها هم كارایی بالاتری نسبت به هر دو مورد ذكر شده از خود نشان داده است و این رقابت در این زمینه را برای اپل دشوارتر نیز خواهد ساخت. یكی از مسؤولین رده بالای اپل اخیراً تعبیه پردازنده G۵ در یك نت‌بوك را <مادر تمام مشكلات حرارتی> نامیده است كه نشاندهنده درك اپل از شرایط موجود در احساس نیاز به پردازنده‌های سریع‌تر و كاراتر در نت‌بوك‌های این شركت است. مطمئناً اپل تمایل دارد تا در حوزه لپ‌تاپ‌ها و در رده Highend نیز حرف‌های بیشتری برای گفتن داشته باشد. یكی از پرزرق و برق‌ترین و در عین حال بحث‌انگیزترین قابلیت‌هایTiger ، Dashboard نام دارد (علت بحث‌انگیز بودنDashboard شباهت آشكار آن با نرم‌افزارKonfabulator است كه توسط شركت دیگری برای OS X توسعه یافته است. Dashboard ( در واقع لایه‌ای جدید به رابط بصری OS X اضافه می‌كند كه شامل نرم‌افزارهای كوچك و معمولاً تك‌منظوره‌ای به نام Widget (بخوانید: ویجیت) می‌باشد. (شكل۳ ) Widgetها كاربردهای متنوعی دارند. به عنوان مثال اپل به‌طور پیش‌نصب،widget ‌هایی چون ساعت جهانی، تقویم دیواری، تابلوی نمایش قیمت و نوسانات سهام شركت‌ها، ماشین حساب و ... را همراه با یك كنترل كنندهiTunes در Dashboard تعبیه كرده است. بنابراین می‌توان گفت كه Dashboard یك تابلوی اعلانات برای اطلاعاتی است كه كاربرد زیاد و عمومی داشته و دائماً به آن‌ها مراجعه می‌شود. این اطلاعات به شكلی جذاب در اختیار كاربر قرار می‌گیرند. اما مهمتر از جذابیت، دسترسی سریع و ساده به) Dashboard یا(widget مهم است. یكی از كلیدهای تابعی(F) صفحه كلید را انتخاب و فشار دهید تا شاهد جادوی گرافیكی Quartz Extreme باشید. این روش دسترسی كاملاً شبیه استفاده از Expose می‌باشد و بی‌جهت نیست كه اپل داشبورد را < Expose برایwidget ها> می‌نامد. با فشردن دكمه انتخابی (به‌طور پیش‌فرض F۱۲ ) تمام صفحه نمایش را پرده‌ای تاریك و شفاف فرا می‌گیرد (تاحدی كه پنجره‌های باز شده پیشین قابل تشخیص هستند) و بلافاصلهwidget ها با یك جلوه بصری به داخل صفحه نمایش می‌پرند. گویی تا پیش از فراخوانی داشبورد،widget ها خارج از صفحه‌نمایش و پشت سر شما قرار داشته‌اند. هنگامی كه نشانگر ماوس نزدیك گوشه بالا و سمت راست یك widget قرار می‌گیرد، علامت ضربدر كوچكی ظاهر می‌شود تا بتوانید آن را ببندید. نزدیك كردن نشانگر ماوس به گوشه پایین و سمت راست یك widget نیز باعث آشكار شدن پیكان كوچكی می‌شود كه با كلیك كردن روی آنwidget موردنظر به پشت می‌چرخد (گردش حول محورفرضی y ) این گردش به اندازه كافی آهسته و مرئی هست تا چشمان كاربر را خیره كند. استفاده از جلوه‌های بصری به اینجا ختم نمی‌شود. فرض كنید می‌خواهید یك widget خاص را مجدداً باز كنید. حركت دادن ماوس و قرار دادن نشانگر در بالای صفحه نمایش باعث باز شدن كادری نواری می‌شود كه در آن اسامیwidget ها دیده می‌شوند. كلیك كردن روی هر یك از این نام‌ها باعث باز شدن ویجیت موردنظر می‌گردد. خوب این‌كه طبیعی است. اما این كلیك كردن چیزی بیش از یك باز شدن ساده یا استفاده از یك جلوه پدیداری تدریجی معمولی است. بلكه این باز شدن جنبشی موج‌زا است و مواج شدن صفحه نمایش را در پی دارد. این مواج شدن صفحه نمایش مانند حالتی است كه سنگی را درون آب می‌اندازید. به محض بالا آمدن كاملwidget ، موج‌ها ناپدید می‌شوند. این جلوه بصری واقعاً مهیج است آن‌قدر زیاد كه دوست دارید بنشینید و بی‌دلیل ویجیت‌ها را باز كنید و ببندید. فقط به خاطر دیدن این شعبده بازی بصری!در عمل widget ها منحصربه‌ همان‌هایی نیستند كه اپل در Tiger ارایه می‌كند. ساختن یك ویجیت كار چندان مشكلی نیست. كافی است بدانیمwidget ها در واقع تعدادی صفحه وب كوچك هستند كه توسط جاوااسكریپت، HTMLیا CSS قابل توسعه بوده و توسطWeBkit ارایه شده از سوی اپل رندر می‌شوند. به این‌ترتیب هر كسی كه مثلاً با جاوااسكریپت آشنایی دارد و از طراحی وب نیز چیزهایی می‌داند، می‌تواند برای Tiger یك widget بسازد. بنابراین می‌توان انتظار داشت كه به‌زودی شاهد نرم‌افزارهای كوچك بی‌شماری برای تعبیه در داشبورد خواهیم بود. این همان چیزی است كه اپل به دنبال آن است. شركت تلاش می‌كند تا توسعه‌دهندگان و حتی كاربران عادی را برای گسترشwidget ها ترغیب نماید. ظاهراً این موضوع برای اپل اهمیتی ویژه دارد.

فناوری جستجوی Spotlight

اغلب فناوری‌های نوین جستجو برای یافتن سریع اطلاعات دارای یك پایگاه داده هستند. موتور جستجوی Spotlight نیز از این قاعده مستثنی نیست. اما این‌كه چه چیزی و چگونه در آن ذخیره می‌شود منحصر به فرد است. نتیجه كار چیزی است كه یكی از مهمترین دلایل ارتقا به Mac OS ۱۰.۴ محسوب می‌شود، جستجوی بلادرنگ، محتوا شمول و شامل فراداده (Meta Data) درست مانند هنگامی كه با شروع تایپ نام آهنگ موردنظر در كادر جستجوی iTunes نتایج آن قابل مشاهده هستند. اكنون چنین قابلیتی شامل همه اطلاعات موجود در سیستم بوده و از اسناد PDF و آفیس گرفته تا ایمیل‌ها، صفحات وب، عكس، آهنگ و حتی اجزای خود سیستم‌عامل نظیرHelp ، System Preferences و ... می‌گردد.علاوه بر بی‌درنگ بودن نمایش نتایج، قابلیت مهم دیگری كه Spotlight را از دیگر فناوری‌های جستجو متمایز می‌كند، امكان جستجو در محتوای اسناد است. به‌واسطه این ویژگی، Spotlight قادر خواهد بود تا لغت یا عبارت موردنظر را مثلاً در میان جملات یك سند PDF ، word و... نیز پیدا كند. ویژگی مهم دیگری كه تكمیل‌كننده قابلیت‌های Spotlight می‌باشد، امكان جستجو براساس <فراداده> یا Meta data است. اما فراداده چیست؟ تصور می‌كنم روشن‌ترین تعریف در مورد فراداده همان چیزی است كه اپل در مستندات تایگر عنوان می‌كند: <فراداده به‌طور اجمالی، اطلاعات در مورد اطلاعات توصیف می‌شود. فراداده توضیحاتی مانند (و نه محدود به) طول، عرض، اندازه، سازنده، دارنده حق طبع، عنوان، ویراستار، زمان ساخت و آخرین تاریخ تغییر را در مورد اطلاعات موجود در یك سند فراهم می‌كند. در عمل اطلاعات زیادی می‌توانند فراداده تلقی شوند.> به این ترتیب این اطلاعات نیز می‌توانند به‌عنوان معیار جستجو مورد استفاده قرار گیرند. تلفیق این سه قابلیت كه هر یك به تنهایی ارزش و اهمیت زیادی دارند باعث شده است تا Spotlight یك فناوری جستجوی تمام عیار و بی‌رقیب شمرده شود. این ویژگی‌ها ریشه در سیستم‌فایل تایگر دارند. انباره ذخیره‌سازی Spotlight یك پایگاه داده در سطح سیستم‌فایل HFS+ می‌باشد كه در حین ساختن، كپی‌كردن، ویرایش و یا حذف روزامد می‌گردد. اپل همچنین امكاناتی را برای توسعه‌دهندگان فراهم كرده است تا قادر به اضافه كردن قابلیت‌های فراداده به نرم‌افزارهای خود باشند. حتماً می‌دانید كه مایكروسافت نیز قصد دارد چنین قابلیت‌های جستجویی را در نسخه بعدی سیستم‌عامل خود یعنی Longhorn تعبیه كند و بسیاری از كاربران ویندوز امیدوارند تا دیگر هرگز چهره آن سگ كتاب به دست را در گوشه دسكتاپ خود نبینند. موضوع جستجو خصوصاً به واسطه افزایش ظرفیت‌ها در دیسك‌های ‌سخت امروزی و وجود ده‌ها گیگابایت اطلاعات برروی سیستم كاربران ضروری به نظر می‌رسد. اما آیا اپل و یا مایكروسافت صاحب ایده اصلی تعبیه چنین قابلیت‌های جستجویی در سیستم‌عامل بوده‌اند؟ پاسخ منفی است. سال‌ها پیش سیستم‌عامل مهجور Be دارای یك سیستم جستجوی بی‌درنگ و محتوا شمول بود. حتی قابلیت ذخیره نتایج جستجو در قالب یك نماد گرافیكی نیز در Be وجود داشت. سازندگان این سیستم‌عامل عقیده داشتند كه یكی از مزایای این سیستم جستجو این است كه كاربر هرگز نگران نخواهد بود كه یك سند را در كجا قرار داده است. در این‌جا بی‌مناسبت نیست كه اشاره كنیم دو سال پیش، اپل، آقای دومینیك گیام پائولو، متخصص نامدار طراح سیستم فایل و طراحی اصلی سیستم فایل Be را به خدمت گرفت.

كار با Spotlight

نماد گرافیكی Spotlight در سمت راست Menubar قرار گرفته است كه با كلیك كردن بر روی آن، كادر جستجو در پایین كادر ظاهر می‌شود. به محض تایپ واژه موردنظر، نتایج جستجو آشكار می‌شوند. نحوه نمایش نتایج كاملاً ساده و هوشمندانه است. در حین تایپ فهرست پایین آمدنی در زیر كادر جستجو باز می‌شود و نتایج در قالب گروه‌هایی قابل مشاهده هستند. (شكل ۴ الف) نخستین موردی كه همیشه در بالای این فهرست و پیش از موارد یافته شده قرار می‌گیرد گزینه "All Result" می‌باشد. در صورت كلیك كردن برروی آن، نتایج به صورت مستقل و در یك پنجره مخصوص كه در واقع پنجره اصلی Spotlight است نمایش داده می‌شوند. (شكل۴ الف) در حقیقت این دومین روش مشاهده نتایج جستجو پس از نمایش فهرستی آن‌ها است. البته الزاماً نیازی به استفاده از روش دوم وجود ندارد. اساساً این دو روش برمبنای یك دیدگاه دو مرحله‌ای و در عین حال مرتبط در نظر گرفته شده‌اند. در حالت اول شما ممكن است پس از تایپ واژه موردنظر چیزی را كه به دنبال آن می‌گردید پیدا كنید. چرا كه مهمترین نتایج، فهرست‌وار و با ترتیبی منطقی در مقابل شما هستند. مثلاً اسنادی كه دارای واژه موردنظر در نام خود هستند در ابتدای فهرست قرار دارند كه بدون هیچ كار اضافه‌ای به آن‌ها دسترسی خواهید داشت. در صورتی كه این فهرست پایین آمدنی شامل نتیجه موردنظر شما نبود، با انتخاب All Result تمام نتایج یافته شده را ملاحظه خواهید كرد.در سمت راست پنجره Spotlight ، یك كادر جانبی وجود دارد كه شامل گزینه‌هایی برای پالایش نتایج جستجو می‌باشد. به‌عنوان مثال این گزینه‌ها می‌توانند جستجو را با تعیین یك بازه مكانی (مثلاً محدود به یك پوشه Home ) یا بازه زمانی (مثلاً بین یك هفته یا ماه خاص) دقیق‌تر كنند. در پایان جستجو می‌توانید نتایج حاصل را در قالب یك پوشه هوشمند ذخیره نمایید. اپل فناوری Spotlight را در قالب یك كادر جستجو در اغلب نرم‌افزارهای داخلی Tiger مانند Mail ،ical ، Adress book و ... تعبیه كرده است تا قابلیت‌های آن به صورت بهینه و مستقیم در این نرم‌افزارها قابل استفاده باشد. یكی از جالبترین موارد استفاده Spotlight تعبیه كادر جستجوی مبتنی‌بر آن در بالای پنجره System Preferences می‌باشد. گاهی اوقات كاربر فراموش می‌كند كه برای تغییر یكی از تنظیمات سیستم باید به كدام بخشSystem Preferences مراجعه كند. با تایپ لغت موردنظر در كادر جستجو، نماد گرافیكی آیتم‌هایی از System Preferences كه شامل این لغت هستند طی یك جلوه بصری درخشان می‌شوند.در واقع یكی از مهمترین تغییرات صورت گرفته در Finder جدید نیز امكان استفاده مستقیم از قابلیت‌های جستجوی Spotlight می‌باشد. با تایپ واژه مورد نظر در كادر جستجوی Finder نتایج در همین پنجره و البته با شكل و شمایلی مشابه پنجره اصلیSpotlight نمایش داده می‌شود. گزینه‌های پالا‌یش نتایج نیز در Finder موجود و قابل استفاده هستند. Core Image و Core Video یكی از مهمترین دلایلی كه مكینتاش را به سكویی مناسب در امور تدوین و ویرایش صدا تبدیل كرده است وجود Core Audio و Core MIDI در لایه‌های زیرین سیستم‌عامل OSX می‌باشد.اختصاص چنین بخش‌هایی برای این كارها باعث افزایش قابل ملاحظه سرعت و كیفیت انجام آن‌ها شده است. اما در نسخه جدید سیستم‌عامل اپل، مشابه چنین واحدهایی برای پردازش‌های گرافیكی و ویدئویی نیز اضافه شده است. دو فناوری جدیدCore Image وCore Video به عنوان دو واحد پردازش اختصاصی برای بالا بردن سرعت، دقت، كیفیت و استفاده بهینه از منابع سخت‌افزاری جدید در Tiger تعبیه شده‌‌اند.به طور دقیق‌تر Core Image و Core Video برای افزایش كارایی گرافیكی سیستم، از منابع GPU استفاده می‌كنند. همان‌طور كه می‌دانید كارت‌های گرافیكی جدید مجهز به واحد پردازش گرافیكی یا GPU هستند. GPU می‌تواند مقدار زیادی از اطلاعات را پردازش كرده و از بار محاسباتی محول شده به CPU بكاهد.GPU .های بعضی از كارت‌های گرافیكی جدید فعلی قادر به پردازش داده‌های گرافیكی تا ۶ میلیون پیكسل در هر ثانیه می‌باشند. این توان هر ۶ ماه تقریباً دو برابر شده و یك پتانسیل بالقوه برای انجام چنین پردازش‌هایی محسوب می‌شوند. Core Image و Core Video امكان استفاده توسعه دهندگان نرم‌افزار از این منابع را بدون نیاز به كسب دانش عمیق از برنامه‌نویسی در سطح پیكسل میسر می‌سازد. طبق گفته اپل، حتی در رایانه‌های فاقد GPU قابل برنامه‌ریزی، Core Image برای دسترسی به فیلترها و افكت‌های گرافیكی شامل مجموعه‌ای Plugin مانند، به نام Image Unit می‌باشد. Image Unit امكان مدیریت متمركز Plugin های مخصوص پردازش گرافیكی را فراهم می‌كند و سایر نرم‌افزارها می‌توانند از آن‌ها استفاده كنند. نتیجه كار امكان اعمال فیلترها یا جلوه‌های گرافیكی به صورت بلادرنگ و با كیفیتی بهتر از گذشته می‌باشد. اپل در پایگاه وب خود از حدود ۱۰۰ فیلتر و افكت تعبیه شده در این مجموعه كه می‌توان آن‌ها را به صورت بلادرنگ اعمال كرد، نام برده است. Core Video نیز به عنوان پلی ارتباطی میان Qiuck Time و GPU امكان استفاده از قابلیت‌های Core Image را برای انجام پردازش‌های ویدئویی فراهم می‌كند.

پشتیبانی از AVC / H.۲۶۴

بدون هیچ شك و تردیدی یكی از كلیدی‌ترین ویژگی‌های Tiger پشتیبانی از Codec باز و انقلابی H.۲۶۴ یا AVC (سرنام عبارتAdvance Video Coding است ) كه با نام MPEG۴ Part۱۰ نیز شناخته می‌شود. این Codec پیشرفته كه از آن به عنوان جانشین خلف‌نگارش پیشین MPEG یاد می‌شود، قادر است وضوح تصویری تا چهار برابر نسخه فعلی MPEG یعنی (H.۲۶۳) را با همان نرخ انتقال ارایه دهد كه مطمئناً تحولی بزرگ را در دنیای ویدئوی دیجیتال به ارمغان خواهد آورد. H.۲۶۴ از سوی هر دو گروه توسعه‌دهنده نسل بعدی رسانه‌های نوری یعنی دیسك‌های Bluray و HDDVD به عنوان یكی از قالب‌های ویدئویی پشتیبانی و پذیرفته شده است. اما جالب آن‌كه به‌واسطه گستره كاربرد و قالب‌های منحصر به‌فرد این قالب ویدئویی این موضوع چندان عجیبی نیست. چرا كه H.۲۶۴ یك قالب مقیاس‌پذیر می‌باشد، از موبایل‌های ۳G گرفته تا ابزارهای سرگرمی دیجیتال و تا تولید و ویرایش محتوای HD می‌توانند از H. ۲۶۴ استفاده كنند. به‌خصوص فشرده‌سازی بالا و نرخ انتقال داده پایین این Codec آن را برای پخش و ارسال ویدئوی جریانی (Streaming Video) در هر موضوع و كاربردی ایده‌آل می‌سازد. H.۲۶۴ امكان تولید محتوا برای موبایل‌های ۳G با نرخ انتقال ۵۰ تا ۱۶۰ كیلوبایت در ثانیه، با جزییات استاندارد یا SD با نرخ ۸۰۰ تا ۱۵۰۰ كیلوبایت بر ثانیه، با جزییات بالا یا یا HD - رزولوشن ۱۲۸۰*۷۲۰ و ۲۴P - با نرخ ۵ تا ۷ مگابیت برثانیه، ویدئو با جزییات بسیار بالا یا Full HD - ۱۰۸۰*۱۹۲۰ و۲۴P - با نرخ انتقال ۷ تا ۹ مگابیت برثانیه را فراهم می‌كند. این فشرده‌سازی مؤثر در كنار كیفیت بالاتر تصویر، مقیاس‌پذیری و بازبودن H.۲۶۴ آن را به یك فناوری بی‌رقیب در حوزه كدك‌های ویدئویی تبدیل كرده است. هم اكنون شركت‌های بزرگی چونIBM ، سامسونگ، موتورولا وDirec TVاز H.۲۶۴ پشتیبانی می‌كنند و می‌توان حدس زد كه در آینده‌ای نزدیك بسیاری از ابزارهای چندرسانه‌ای دیجیتال از این قالب استفاده خواهند كرد. حتی احتمال استفاده از آن برای ایجاد شبكه‌های دریافت فیلم و یا پخش تلویزیونی دیجیتال نیز دور از ذهن نخواهد بود. به طور حتم در آینده از H.۲۶۴ بسیار خواهیم شنید. Quick Time ۰.۷ناگفته پیداست كه مهمترین تغییرQuick Time پشتیبانی از H.۲۶۴ است. به این ترتیب نخستین تجلی قابلیت‌های اینCodec جدید در Quick Time نمود پیدا می‌كند. اپل H.۲۶۴ را مانند دیگر قالب‌ها در قلب Quick Time تعبیه كرده است و توسعه‌دهندگان به راحتی می‌توانند ازAPI های جدید این نرم‌افزار برای پشتیبانی از H. ۲۶۴ و رمزگذاری و رمزگشایی توسط آن در نرم‌افزارهای خود استفاده كنند. كاربران نیز می‌توانند در پروژه‌های مبتنی بر Quick Time خود H.۲۶۴ را به عنوان گزینه خروجی انتخاب كنند و از كیفیت استثنایی آن بهره‌مند گردند. اپل امیدوار است با پشتیبانی از این Codec غیراختصاصی و استاندارد قلمروی Quick Time گسترش یابد. اما از ارتقاهای دیگر این نسخه از Quick Time باید به پشتیبانی از نرخ‌های نمونه‌برداری بالاتر صدا مانند ۹۶KHz و ۱۹۲KH، سیستم‌های چند كاناله مانند صدای محیطی ۱/۵ و صداهای غیرفشرده اشاره كرد. از دیگر قابلیت‌های ۷ QuickTime امكان انتشار و به اشتراك‌گذاری سریع فایل‌های رسانه‌ای از طریق سرویس .Mac و یا ضمیمه كردن آن به email می‌باشد. Quick Time ۷ اجازه می‌دهد تا اندازه دلخواه فایل Small ،Medium یا Large و همچنین نرخFrame و كیفیت صدا را انتخاب و سپس آن را ارسال كنید. تشخیص خودكار سرعت اتصال برای پخش جریانی، امكان تغییر اندازه پنجرهQuick Time در حین پخش بدون افت كیفیت، اضافه شدن كلیدهای كنترل در حالت تمام صفحه و ضبط سریع صدا و تصویر با یك كلیك با استفاده ازiSight یا دیگر دوربین‌های مجهز به Firewire از دیگر ویژگی‌های نسخه هفتم Quick Time می‌باشند. Safari ۲.۰ دومین نسخه مرورگر اپل همراه با Tiger عرضه می‌شود. در نگاه نخست، افزایش قابل توجه سرعت Safari ۲.۰ در نمایش صفحات وب جلب توجه می‌كند. به طوری كه سرعت نمایش بعضی از صفحات تا دو برابر نسخه ۳/۱ این مرورگر می‌باشد. پس از آن باید به پشتیبانی Safari ۲.۰ از نمایش صفحات به صورتRSS اشاره كردRSS . فناوری استانداردی است كه برای ناشرین وب امكان ایجاد متون كوتاه و مختصر از محتوای صفحات وب را فراهم می‌كند. به این ترتیب محتوای یك صفحه وب به شكل ساده و مناسب برای مروری اجمالی در اختیار كاربر قرار می‌گیرد. در حال حاضر محتوای تعدادی از پایگاه‌های وب به هر دو شكل معمولی وRSS ارایه می‌شود كه تعداد آن‌ها روز به روز در حال افزایش است. Safari ۲.۰ از استانداردهای RSS ۰.۹ ، RSS ۱.۰ ، RSS ۲.۰ و استاندارد مشابه Atom پشتیبانی می‌كند. این مرورگر همچنین اكنون دارای یك كادر كنترلRSS نیز می‌باشد كه توسط گزینه‌های موجود در آن می‌توان اندازه قابل مشاهده هر خبر یا مقاله را تغییر داده و نمایش عناوین را برمبنای تاریخ، عنوان و هنگام استفاده از Safari ۲ در صورت مراجعه به پایگاه وبی كه صفحات آن در قالبRSS نیز قابل مشاهده باشند، آیكونی آبی‌رنگ در سمت راست نوار آدرس ظاهر می‌شود كه با كلیك كردن بر روی آن می‌توان فهرستی از عناوین و توضیحاتی در مورد آن‌ها را مشاهده كرد. كاربر همچنین می‌تواند به‌طور همزمان بیش از یك صفحهRSS را مشاهده كند. به علاوه اپل امكان نشانه‌گذاری (BookMark) صفحات RSS را در نسخه جدید مرورگر خود تعبیه كرده است. یك كادر جستجو نیز برای جستجو میان صفحات RSS در كنار كادر جستجوی گوگل گنجانده شده است. نتایج ارایه شده شامل صفحات نشانه‌گذاری شده نیز خواهد بود. كاربر حتی می‌تواند نتایج جستجوی خود را ذخیره كرده و به Safari اجازه دهد تا این نتایج را با اضافه شدن اخبار یا مقالات جدید روزآمد سازد. كسانی كه ترجیح می‌دهند عادات وبگردی آن‌ها محرمانه و غیرقابل جستجو باشد از ویژگیPrivate Browsing خوشحال خواهند شد. با انتخاب گزینهStart Private Browsing هیچ یك از اطلاعات شخصی شما از قبیل صفحات بازدید‌شده، جستجوها، رمزهای عبور و ... ذخیره نخواهند شد. Safari ۲.۰ برای نمایش اسنادPDF از موتور PDF تعبیه شده درTiger استفاده می‌كند. هنگام مواجه شدن با یكPDF در اینترنت منویی ظاهر می‌شود كه توسط آن می‌توانید از میان مشاهده درpreview و یا مرورگر یكی را انتخاب و آن را ذخیره نمایید. دیگر ویژگی مهم Safari ۲.۰ ارتباط بهتر آن باMail می‌باشد. كاربر می‌تواند از طریقemail پیوندها، صفحات وب و یا محتوای آن‌ها را ارسال كند. كلیك كردن برروی كلیدهای و هنگام مرور یك صفحه وب باعث باز شدن Mail می‌شود كه این نرم‌افزار پیوند موردنظر را به انضمام یك پیغام پیش‌فرض آماده ارسال نشان می‌دهد. كلیك كردن برروی كلیدهایShifti Command نیز محتوایHTML یك صفحه وب را درmail آماده ارسال می‌كند. طرفداران ویژگی ارزشمند Web Archive در اینترنت اکسپلورر (كه اجازه می‌دهد یك صفحه وب را به شكلی بهینه برروی دیسك سخت ذخیره كنید) اكنون می‌توانند از امكان ذخیره صفحات به صورت آرشیو در Safari ۲.۰ نیز استفاده كنند.

Mail ۲.۰

تغییرات نسخه جدید Mail از رابط گرافیكی آن آغاز می‌شود. برای مدت زمان طولانی، Mail شامل یك كادر كشویی در سمت پنجره خود بود كه كار با پوشه‌ها و حساب‌ها از طریق آن انجام می‌شد. اما نسخه جدید Mail دارای یك كادر ساده در سمت چپ می‌باشد. به غیر از این مورد، تغییرات جزیی دیگری نیز در رابط گرافیكیMail مشاهده خواهد كرد. اما مهمتر از آن‌ها اضافه شدن صندوق‌های پستی هوشمند یا Smart Mailbox است كه مدیریت نامه‌های الكترونیكی را ساده‌تر از گذشته خواهد كرد. همچون پوشه‌های هوشمند، كاربر می‌تواند با انتخاب معیارهایی كه متناسب با ویژگی‌های email درنظر گرفته شده‌اند به ساماندهی و مدیریت email های خود بپردازد. به عنوان مثال اپل به طور پیش‌فرض صندوق‌های پستی هوشمندی مانند و را در نرم‌افزار Mail ایجاد كرده است كه نام آن‌ها گویای عملكرد آن‌هاست. كلیه صندوق‌های پستی هوشمند محتوای خود را با فیلتر كردن فهرست‌ كلی email ها تأمین می‌كنند و باعث مضاعف شدن نامه‌ها و به تبع آن افزایش حجم اشغال شده دیسك سخت نخواهند شد. قابلیت دیگر Mail ۲.۰ امكان دریافت و ارسال سریع عكس با یك كلیك است. Mail اندازه عكس‌های موردنظر شما را در صورت درخواست تغییر داده و سپس حجمemail شامل عكس را نشان می‌دهد. Mail همچنین اكنون می‌تواندبا عكس‌های موجود در email یك Slide Show بسازد. Mail ۲.۰ شامل ویژگی جدید دیگری به نامConnection Doctor نیز می‌باشد كه وظیفه كنترل ارتباط و سلامتی شبكه را برعهده دارد.

امكان اختصاص یك پوشه جداگانه برای ضمائم (Attachments) و تعبیه كادر جستجوی مبتنی برSpot Light در Mail ۲.۰ همچون دیگر نرم‌افزارهای داخلی Tiger نیز از دیگر تغییرات این نرم‌افزار می‌باشند.

اسكریپت‌نویسی با Automator

محیط اسكریپت‌نویسی جدید اپل یكی دیگر از تغییرات مهم سیستم‌عامل Tiger می‌باشد. اگر چه قابلیت‌های اسكریپت‌نویسی بیش از یك دهه است كه درMac OS وجود دارد، اما Automator با یك رابط بصری كاملاً متحول شده و بدیع، كاربران را از نوشتن كد بی‌نیاز ساخته است. این رابط گرافیكی جدید كه شامل پالت‌ها و كادرهای محاوره‌ای است تقریباً تمام ملزومات ساخت اسكریپت با استفاده از ماوس را فراهم می‌كند.

Automator شامل یك ستون حاوی اسامی كلیه نرم‌افزارهای مورد پشتیبانی و یك ستون حاوی كنش‌ها یاAction های تعریف شده برای هر نرم‌افزار می‌باشد. ستون سمت راست نیز جایی است كه این كنش‌ها در آن انداخته می‌شوند. در واقع تعریف انجام هر عملی با استفاده از كشیدن و انداختن گزینه مربوطه در كادر اصلیAutomator میسر می‌شود.در صورتی كه دو كنش انداخته شده از نظر ورودی و خروجی با یكدیگر همخوانی داشته باشند به یكدیگر متصل می‌شوند. در غیر این‌صورت اتصال برقرار نمی‌شود. به بیان دیگر شما به جای كدنویسی یك فلوچارت خواهید ساخت و از مجموعه كنش‌ها، تعدادی را انتخاب و به كادر اصلی می‌اندازید. سپسAutomator پیوندهای ناهمگون را با رنگ قرمز نمایش می‌دهد. در نهایت و پس از خاتمه كار می‌توان اسكریپت ساخته شده را به صورت یك فایل قابل اشتراك و مجزا ذخیره كرد.اپل بیش از یكصد كنش را در گروه‌بندی‌هایی نظیر Mail ،Alert ،People و iPod ارایه داده است و توسعه‌دهندگان می‌توانند برای نرم‌افزارهای خود كنش‌های دیگری را نیز به این مجموعه‌ها اضافه كنند. پس از چیدن و متصل ساختن كنش‌ها Automator آماده انجام وظایف محول شده می‌باشد. طبیعتاً این‌كه Automator تا چه اندازه می‌تواند مف

|
امتیاز مطلب : 1
|
تعداد امتیازدهندگان : 1
|
مجموع امتیاز : 1
موضوعات مرتبط: مقالات WINDOWS MAK , ,
تاریخ : سه شنبه 24 مرداد 1391
نویسنده : hamidrezakhouri

مواد لازم(!!) : CD های Mac OS X 10.0 , 10.2 , 10.3 (بستگی به خودتون داره که می خواهید کدوم رو نصب کنید) . یک عدد Hard Disk مجازی 3 گیگابایت برای نسخه های قبل از 10.3 و برای 10.3 ترجیحاً از از Hard Disk مجازی 6 گیگابایتی استفاده کنید . یک برنامه برای ساخت ISO از CD ها به عنوان مثال Blindwrite . وقت بسیار..!!

ساخت ISO از CD ها در Blindwrite :

1- CD اول را داخل CD/DVD Rom قرار دهید .


2- برنامه ی Blindwrite را اجرا کرده و در منوی سمت چپ گزینه ی Read را انتخاب کنید .


3- در قسمت Selection جلوی Source درایوی که CD در آن قرار دارد را انتخاب کنید .


4- در قسمت Destination نام و محل فایل ISO را که می خواهید بسازید مشخص کنید . (پسوند iso. را هم خودتان بزنید)


5- در قسمت Settings جلوی Profile گزینه ی ISO Image را انتخاب کنید .


6- بر روی دکمه ی Read (در پایین) کلیک کنید و منتظر بمانید تا ساخت فایل ISO از CD به پایان برسد .


7- اگر Mac OSX شما بیش از 1 CD دارد مانند 10,3 که 3 CD دارد مراحل بالا را برای CD های بعدی هم انجام دهید .



دریافت هارد دیسک مجازی:


نکته1:

حجم فایل های فشرده 3 و 5 کیلوبایت هست اما بعد از Extract توسط برنامه ای مانند Win Rar که از BZip2 پشتیبانی می کند حجم آنها به ترتیب 3 و 6 گیگابایت خواهد شد ! پس قبل از فشرده سازی از داشتن این مقدار فضای خالی مطمئن شوید .


نکته2:

چون FAT32 برای هر فایل حجم حداکثر 4 گیگابایت را قبول می کند پس Hard Disk 6 گیکابایتی را باید در یک پارتیشن NTFS از حالت فشردگی خارج کنید .



دریافت و تنظیم خود برنامه (Pear PC):

اگر از سیستم عامل ویندوز استفاده می کنید توصیه ی من دریافت نسخه ای است که JIT هم داشته باشد پس آن را از اینجا دریافت کنید .


پس از Extract کردن ، وارد Folder برنامه شده و فایل ppccfg.example را با یک برنامه ی ویرایشگر مانند Notepad باز کنید . و اما تنظیماتی رو که تغییرشون مهمه رو می نویسم (اینجا هرچی رو گفتم انتخاب کنید به این معناست که عبارت قبلی که اونجا بوده رو پاک کرده و عبارت جدید را به جاش تایپ کنید) .



تنظیم وضوع تصویر و عمق رنگ:

برای اینکار در جلوی ppc_start_resolution عدد مورد نظر را وارد کنید (ترجیحاً برای حداکثر سازگاری همان 4 را انتخاب کنید) . بر اساس جدول زیر:



0: (640x480x8 (indexed


1: 640x480x15


2: 640x480x32


3: (800x600x8 (indexed


4: 800x600x15


5: 800x600x32


6: (1024x768x8 (indexed


7: 1024x768x15


8: 1024x768x32



تنظیم redraw_interval_msec:

اگر این عدد 400 یا بالاتر باشد سرعت نصب سیستم عامل تا حد ناچیزی بالا می رود اما جلوه های تصویری و سرعت Cursor به طرز وحشتناکی کاهش پیدا می کنن و اگر اعصاب این کندی رو نداشتید اون رو 50 بگذارید .



تنظیم prom_bootmethod:

در این قسمت شما مشخص می کنید که آیا به صورت خودکار اولین پارتیشن Bootable رو Boot کنه یا بذاره خودتون انتخاب کنید و یا خودتون از قبل یک پارتیشن مشخص رو بهش بدید که هر دفعه با اون Boot بشه . برای Boot خودکار Auto رو انتخاب کنید و برای حالت انتخابی Select رو . برای حالت سوم هم Force رو بزنید که خود من نتونستم باهاش کار کنم شاید شما بتونید . توصیه ی من گزینه ی Select هست .



تنظیم نحوه ی عملیات Boot در سیستم عامل:

در جلوی prom_env_machargs و داخل "" می توانید سه حالت را انتخاب کنید . اولی "" است که Default خود سیستم عامل هست و عملیات Boot به صورت گرافیکی انجام میشه . دومی "v-" هست که عملیات نصب رو به صورت متنی مرحله به مرحله نشون میده مانند لینوکس و ویژگیش اینه که اگر خطایی باعث عدم اجرای سیستم عامل شود میشه فهمید و درصورت امکان برطرفش کرد . گزینه ی بعدی "s-" هست Single User Mode هست و فقط یکبار لازم میشه که اونو به موقعش می گم .



تنظیم Hard Disk مجازی:

ابتدا برای فعال کردن pci_ide0_master_installed عدد رویروی آن را از 0 به 1 تغییر دهید . سپس در جلوی pci_ide0_master_image داخل "" محل و نام فایل (هارد دیسک مجازی) رو بنویسید . به عنوان مثال برای من به این شکل هست:



pci_ide0_master_installed = 1


"pci_ide0_master_image = "e:pearpc-6gib.img



تنظیم CD Rom:

ابتدا pci_ide0_slave_installed را اگر 1 نیست 1 کنید . سپس درجلوی pci_ide0_slave_image داخل "" محل و نام فایل (ISO (CD1 را بنویسید . به عنوان مثال:



pci_ide0_slave_installed = 1


"pci_ide0_slave_image = "g:panther.iso



تنظیمات به پایان رسید !! حالا نوبت اجرای برنامه است . این را بدانید که این برنامه با Double Click هرگز باز نخواهد شد . بلکه شما باید در cmd وارد فولدری که فایل در آن قرار دارد شده و تایپ کنید: ppc ppccfg.example


سپس برنامه اجرا شده (هر وقت خواستید از Mouse در برنامه استفاده کنید F12 را بزنید و دوباره اگر خواستید از Mouse در محیط ویندوز استفاده کنید همون F12 رو بزنید) و اگر Auto را انتخاب کرده باشید به صورت خودکار از CD راه اندازی میشه . اگر هم Select گذاشته باشد گزینه ی مربوط به CDRom را انتخاب کنید . باید چندین دقیقه صبر کنید و صبر کنید تا سرانجام وارد Setup گرافیکی شوید . در آن قسمت قبل از اینکه مراحل نصب را دنبال کنید منوی Installer در بالا را کلیک کرده و سپس Start Disk Setup Tool یا گزینه ی مشابه را انتخاب کنید .



تذکر:

گزینه ی Change Startup Disk برای انتخاب کردن اولین Drive برای Boot می باشد و اون رو اشتباهی انتخاب نکنید .



وقتی وارد برنامه ی پارتیشن بندی شدید بر روی گزینه ی 3.0gb ein gebusch یا 6.0gb ein gebusch کلیک کنید . برنامه ی پارتیشن بندی آن اینقدر آسان است که نیازی به توضیح ندارد اما خوب برای احتیاط یک روش از روش های موجود رو توضیح میدم .


روی Erase کلیک کنید و بعد ترجیحاً Macintosh Extended را انتخاب کنید . اگر Panther دارید (Macintosh extended (journaled رو توصیه می کنم . سپس نامی برای آن انتخاب کرده و Erase (اون بالایی رو نمیگما) رو بزنید تا عملیات انجام بشه . بعد از پایان پارتیشن بندی برنامه رو بندید و شما خود به خود به Setup باز می گردید . از اینجا به بعد اینقدر آسونه که نیاز به توضیح نداره . فقط چند تا نکته واسه سریعتر انجام شدن کار شما:


در قسمت Installation Type بر روی Customize کلیک کنید و سپس هرچی Asian Languages Support و Additional Languages Support که زبانهای زیادی هم هستن رو تیکشونو بردارید . همچنین Printer Driver هارو . اینجوری عملیات نصب شما خیلی زودتر به پایان میرسه . همچنین مرحله ی چک کردن CD ها را هم می توانید Skip کنید . (اگر در هنگام چک کردن از شما CD2 را خواست با Change Cd که در برنامه ی شبیه ساز هست فایل Iso CD2 را انتخاب کنید و دوباره که 1رو خواست به همین ترتیب .


پس از پایان مرحله ی اول نصب وقتی بر روی Restart کلیک کنید برنامه خارج میشه (و این عادیه) . بعد از اجرای دوباره ی برنامه احتمال 90 درصد پارتیشن شما Bootable نیست ! برای حل این مشکل فایل ppccfg.example رو باز کنید . برای prom_env_machargs اینبار "s-" رو انتخاب کنید . بعد از اینکه CD1 در این حالت Boot شد و شما امکان تایپ در محیط متنی رو پیدا کردید این کارها رو انجام بدید . تایپ کنید pdisk. سپس تایپ کنید e. بعد که نام Device رو پرسید تایپ کنید dev/disk0/


سپس تایپ کنید p تا جدولی از پارتیشنها رو مشاهده کنید . به شماره ی پارتیشنی که type آن Apple_HFS است و سایز دارد دقت کنید . سپس تایپ کنید r و بعد شماره ی آن را وارد کرده و بعد برای شناره ی جدید 2 رو وارد کنید . سپس w را بزنید و با y تایید کنید . بعد دو بار تایپ کنید q. یعنی بعد از یکبار تایپ q از آن قسمت خارج می شوید اما برای خروج کامل از برنامه باید دوباره q رو تایپ کنید . یعنی یکبار جلوی Command و یکبار جلوی Top Level Command . سپس تایپ کنید reboot تا از برنامه خارج شوید . دوباره ppccfg.example را باز کنید و prom_env_machargs را به "" یا "v-" تغییر دهید . pci_ide0_slave_image را هم به CD دوم تغییر دهید . (البته اینکار اگر Mac OSX شما فقط یک CD دارد لازم نیست) prom_bootmethod را هم select کنید تا بتونید پارتیشنی که Mac OSX روش نصب شده رو انتخاب کنید . برنامه رو اجرا کرده و با اون پارتیشن نصب رو ادامه بدین .



خوب ! مبارک باشه .. شما Mac OSX دارید .

تذکر:

لینکهایی که دادم رو با Browser خود باز کنید و پس از انتخاب Mirror در صورت تمایل با Download Manager خود اونها رو دریافت کنید .


تذکر:

در فایل ppccfg.example برخی از عبارات اولشان # دارد که آنها معمولا برای راهنمایی شما هستند و تغییر دادن آنها تاثیری در برنامه نخواهد داشت پس اگر دو عبارت مشابه دیدید که یکی # دارد و دیگری ندارد اونی که # رو ویرایش کنید .


|
امتیاز مطلب : 6
|
تعداد امتیازدهندگان : 2
|
مجموع امتیاز : 2
موضوعات مرتبط: مقالات WINDOWS MAK , ,

صفحه قبل 1 صفحه بعد

آخرین مطالب

/
از این که به وبلاگ من سر زدید خیلی خیلی ممنونم باتشکر حمیدرضاخوری